“ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ၿမိဳ႕နယ္ အမည္ေတြ ဘယ္လိုျဖစ္လာသလဲ?”

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဟာ ကမာ႐ြတ္၊ တာေမြ ၊ စမ္းေခ်ာင္း စတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္ခြဲေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ ပါတယ္။ ထိုၿမိဳ႕ေတြရဲ႕အမည္ ဟာ ဘယ္ကေန ျဖစ္ေပၚလာပါသလဲ။

အမ်ားစုကေတာ့ မြန္နာမည္ အေခၚအေဝၚကေန ဆင္းသက္ လာခဲ့ ပါတယ္။ မသိေသးသူမ်ား သိေစဖို႔ ဗဟုသုတ အျဖစ္ AyeSay က ေန တင္ဆက္ လိုက္ပါ တယ္။

✅ကမာ႐ြတ္- မြန္ဘာသာ အမည္ ကမာ႐ြတ္မွာ ‘ကမာ’ဆိုတာ ေရကန္ ၊ ‘႐ြတ္’ ဆိုတာ ရတနာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ရတနာကန္ ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ေပါ့။ အင္းလ်ားကန္ကို ေရွးတုန္းက ေခၚတဲ့နာမည္ေပါ့။

✅ေက်ာက္တံတား- ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဦး တုန္းက ဆူးေလ တစ္ဝိုက္ ဟာေရပတ္လည္ဝိုင္းေနတဲ့ ေနရာပါ။ အဲဒီ အနီးအနားမွာ ဘုရားဘက္ကို ကူးသြားႏိုင္တဲ့ ေက်ာက္တံတားႀကီး တစ္ခု ရွိခဲ့ဖူးရာကေန ဒီနာမည္ ျဖစ္လာ ပါသတဲ့။

✅ၾကည့္ျမင္တိုင္ – မြန္ဘာသာအမည္ ကမန္ဋ္ုင္က ဆင္းသက္ လာတာပါ။ ၿမိဳ႕႐ိုးရွိတဲ့ ၿမိဳ႕လို႔ အဓိပၸါယ္ ရပါ တယ္။

✅ကံဘဲ့ – မြန္ဘာသာအမည္ ခပင္း(ခေပင္) ကို ျမန္မာဘာသာနဲ႔ ေခၚရာ ကေန ကန္ဘဲ့ ဆိုၿပီးျဖစ္လာတာပါ။ အဓိပၸါယ္က ကသစ္ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ (ပုံျပင္ေတြထဲမွာေတာ့ မြန္လူစြမ္းေကာင္း ေမာင္ကံ ကန္ကိုခုန္ရာမွာ ကန္နဖူးပဲ့ သြားရာကေန ကံပဲ့(ကံဘဲ့) လို႔ဆိုပါတယ္ )

✅ကုကၠိဳင္း – မြန္ဘာသာ “ေကာ့ေကာင္း” က ဆင္းသက္လာတာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ေကာ့ဆိုတာ ကုန္း၊ ေကာင္းဆို တာက မေ႐ြးပင္ကိုေခၚတာမို႔ အစကေတာ့ မေ႐ြးပင္ကုန္းလို႔ ေခၚတဲ့ေနရာပါ။

✅စမ္းေခ်ာင္း – စတင္တည္ေထာင္စ အခ်ိန္မွာ ေတာင္ကုန္းျဖစ္ခဲ့ၿပီး အဲဒီေတာင္ကုန္းေတြၾကားမွာ စမ္းေခ်ာင္း ကေလး တစ္ခု စီးဆင္းေန ပါသတဲ့။ အဲဒီ စမ္းေခ်ာင္းကို အစြဲျပဳၿပီး ေခၚခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

✅ဆင္မလိုက္ – ေရွးအခါက ႏြံထူတဲ့အရပ္ျဖစ္ တာေၾကာင့္ ဆင္ေတြဟာ အဲဒီေနရာေရာက္ရင္ ဆက္မသြား ၊ ဆက္မ လိုက္ေတာ့ပဲ ရပ္တန႔္ သြား တတ္ရာကေန ဆင္မလိုက္ ဆိုၿပီး ျဖစ္လာပါသတဲ့။

✅တာေမြ – မြန္အမည္ တာေမြ ကေန တိုက္႐ိုက္ဆင္း သက္လာ ပါတယ္။ ထန္းပင္တစ္ပင္ ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္ျဖစ္ ပါတယ္။

✅ပုဇြန္ေတာင္ – မြန္ဘာသာ “ပုဇြန္ေဒ” ကလာတာပါ။ ေတာင္ကုန္းငါးခု လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ အဲဒီ ကုန္းေတြက မလႊကုန္း ၊ မအူကုန္း ၊ သစ္ဆိမ့္ကုန္း ၊ ခ်စ္တီးကုန္း နဲ႔ ပု႐ြက္ဆိတ္ကုန္း တို႔ျဖစ္ပါ တယ္။

✅ဗဟန္း – ဗဟန္းဆိုတာ ကလည္း မြန္ဘာသာ ကေနဆင္း သက္လာၿပီး အဝါေရာင္ ရွိတဲ့ေျမလို႔ အဓိပၸါယ္ ရပါ တယ္။ ေရွးအခါက ကန႔္ထြက္တဲ့ အရပ္ေဒသ ျဖစ္ခဲ့ဟန္ တူပါတယ္။

✅ေဘာက္ေထာ္ – မြန္ဘာသာ ေပါက္ေထာကေနလာၿပီး ေ႐ႊဟသၤာလို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။

✅မဂၤလာဒုံ – မြန္အမည္ “ဍဳံဒ႐ိုင္မေင” ကေန ဆင္းသက္လာပါတယ္။ အဓိပၸါယ္က မဂၤလာသမင္ၿမိဳ႕ ျဖစ္ ပါ တယ္။ အဲဒီကေန ျမန္မာဘာသာ တိုက္႐ိုက္ယူ သုံးရာကေန မဂၤလာဒုံၿမိဳ႕ ဆိုၿပီး ျဖစ္လာပါတယ္။

✅ေျမနီကုန္း – ၁၈၄၁ခုႏွစ္ သာယာဝတီမင္းလက္ထက္ အခုၿမိဳ႕မေက်ာင္းနား က ကြင္းျပင္မွာ ေအာင္ေျမရန္ႏွင္ နန္းၿမိဳ႕တည္ေဆာက္စဥ္ ၿမိဳ႕ေတာ္တံခါးေတြ ထဲမွာ ေျမနီကုန္းတံခါး ဆိုတာပါ ပါတယ္။ အဲဒီ တံခါးကေန ထြက္ လိုက္ရင္ အနီေရာင္ေတာင္ကုန္းငယ္ကေလးကို ေတြ႕ရွိႏိုင္ လို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

✅လသာ – ရန္ကုန္ကို အဂၤလိပ္ေတြသိမ္းၿပီး ၿမိဳ႕ကြက္႐ိုက္ရာမွာ လမ္းနာမည္ကို သူတို႔အရာရွိေတြရဲ႕အမည္ေတြေပး ခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ဒုတိယစစ္ပြဲမွာ ပါဝင္ ခဲ့တဲ့ ကတ္ပတိန္လတၱာ(Capt.Lattar) ကို ဂုဏ္ျပဳ တဲ့အေနနဲ ႔ေပးခဲ့ တာျဖစ္ပါတယ္။

လတၱာလမ္းကို ျမန္မာလိုေခၚခဲ့ၾကရာမွာ လသာလမ္း ဆိုၿပီးျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒီနားတဝိုက္ကိုလည္း လသာရပ္ ဆိုၿပီးေခၚခဲ့ၾကပါတယ္။

✅လမ္းမေတာ္ – သာယာဝတီမင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ၾကြလာစဥ္တုန္းက သေဘၤာဆိပ္ကေန ေအာင္ေျမရန္ႏွင္ နန္းၿမိဳ႕ကို သြားတဲ့ လမ္းျဖစ္ပါ တယ္။ ဘုရင္သြားတဲ့လမ္းမ ျဖစ္တာေၾကာင့္’ ေတာ္’တပ္ေခၚရာေန လမ္းမေတာ္ ဆိုၿပီးျဖစ္လာပါတယ္။

✅အင္းစိန္ – မြန္ဘာသာ အန္းစိန္(အင္စိင္)ကေန ဆင္းသက္လာၿပီး ဆင္ေတြေရကစားရာအရပ္ လို႔ အဓိပၸါယ္ ရပါတယ္။

# Content Credit To Ayesay